Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

equos currentes V

  • 1 premo

    pressī, pressum, ere
    1) давить, придавливать, топтать, попирать (aliquem pede H, V); жать, прижимать ( aliquem ad pectora V); стискивать, сжимать ( ferrum dexterā Sil)
    aliquem rotis p. O — переехать кого-л.
    aliquid pressis manibus tenere QC — держать что-л. в крепко сжатых руках
    aliquid morsu Lcr или ore O p. — кусать, жевать, но тж.
    p. aliquid ore V — умолчать о чём-л.
    frena dente p. Oкусать удила
    frigore premi O — застывать от холода, замерзать
    p. terga equi Oехать или сидеть верхом на коне
    p. cubitum H — облокотиться, опираться
    p. humum Oлечь или рухнуть на землю
    p. portum Oвойти в порт
    vestigia alicujus p. T — идти по чьим-л. следам (ср. 12. и 20.)
    2) занимать, захватывать (saltūs montium praesidiis p. L)
    3)
    б) обременять, отягощать ( juvencos jugo O)
    5) покрывать, окутывать, охватывать ( nix terram premit O); обвивать, увенчивать (crinem fronde p. O)
    6)
    а) засыпать, зарывать, хоронить (p. ossa O; p. aliquid terrā H; condi tellure premique VF); закрывать, затмевать ( luna sole premitur QC)
    lumen p. V — меркнуть, тускнеть
    б) скрывать, таить (interius omne secretum Sen)
    nonum prematur in annum H — (готовая рукопись) пусть хранится девять лет, т. е. не следует торопиться с её опубликованием
    в) подавлять (gemitum sub imo corde p. V; curam sub corde V)
    aliquid ore p. Vумолчать о чём-л
    г) превышать, превосходить
    si titulos annosque tuos numerare velīmus, facta premant annos O — если бы мы захотели перечислить твои подвиги и годы, то деяний окажется больше, чем лет
    7)
    а) теснить, напирать, оказывать давление (p. hostem obsidione Cs); донимать, беспокоить, изводить ( aliquem criminibus O); принуждать ( aliquem ad exeundum Nep); вынуждать ( confessionem Q)
    aliquo premente C — по чьему-л. настоянию
    б) притеснять, угнетать (aere aliene premi C, Cs)
    nox premit aliquem H — ночь нависла над кем-л. ( или окутала кого-либо)
    aliquem verbo p. C — поймать кого-л. на слове, придраться к чьим-л. словам
    8) pass. premi испытывать нужду, ощущать недостаток ( premi re frumentariā Cs); терпеть, страдать (premi ab aliquo C, Nep; premi aliquā valetudine Nep)
    9) преследовать, гнать (cedentem L; bestias Is); загонять ( cervum ad retia V); непосредственно (по пятам) следовать ( poena culpam premit H)
    p. aĕra Lcrлетать
    presse gradu или pede Lнога к ноге (т. е. сомкнутым строем); но
    11) настаивать, напирать, подчёркивать (argumentum p. C)
    12)
    auro p. aliquid St — отделывать что-л. золотом
    p. vestigia C — ступать, идти (ср. 20.)
    quum decimum premeretur sidĕre (= sole) signum O — когда солнце вошло в десятый знак зодиака, т. е. пошёл десятый месяц
    б) вонзать, вгонять, втыкать (ensem Lcn; dentes in aliquā re O); погружать, врезывать ( vomerem V); поражать
    nube pharetrae p. VF — осыпать тучей стрел; пронзать, прокалывать ( aliquem hastā V)
    14) обозначать, отмечать ( aliquid aeternā notā O)
    vocem alicujus p. Vкрепко запомнить или обдумывать чьё-л. слово; но тж.
    p. vocem V, Phзамолчать
    15) выжимать, выдавливать (mella H; oleum H)
    p. ubera Oдоить
    16) снижать, опускать ( aulaeum premitur H)
    17) сваливать, валить, бросать на землю, уложить, сразить (aliquem V, T)
    18) рыть, выкапывать (sulcum V; cavernas in altitudinem QC)
    19) умалять, принижать ( famam alicujus T); презирать ( humana omnia C); недооценивать ( arma alicujus V)
    20) тормозить, задерживать, унимать ( sanguinem T); не пропускать ( lucem L); натягивать ( habenas V); прекращать, останавливать ( cursum C — ср. 16.); сдерживать ( equos currentes V); ограничивать, обуздывать (cupiditates Aug; sermones alicujus T)
    p. vestigia V или gradum VFзадерживать (замедлять) шаги или останавливаться (ср. 12.)
    21) обрезывать, обстригать ( vitem falce H)
    22) подчинять себе, порабощать, покорять (populos dicione V; ventos imperio V; arva jugo V)
    23) смыкать, закрывать (oculos, ōs V)
    24) сжимать; душить ( monstra manu V); стягивать (collum laqueo H; alicui fauces O); сдавливать ( guttur V)
    25) сокращать, излагать вкратце (quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat C)
    26) M, Su, VF = futuo ( aliquam). — см. тж. pressus

    Латинско-русский словарь > premo

  • 2 premo

    premo, pressī, pressum, ere, drücken, I) im allg.: 1) eig. u. bildl.: a) eig.: α) übh.: natos ad pectora, Verg.: premere anguem, treten auf usw., Verg.: membra paterna rotis inductis, mit dem Wagen über den Leichnam fahren, Ov.: vestigia alcis, betreten, Tac. (vgl. no. II, E): frena dente, beißen in usw., Ov.: alqd ore, kauen, essen, Ov.: iuvenci pressi iugo, angespannt, Ov. – β) v. der Begattung, beschlafen, schänden, alqam, Suet. u. Val. Flacc. – v. Tieren, bespringen, feminas premunt galli, Mart. – b) bildl.: necessitas eum premebat, Cic.: aerumnae me premunt, Sall.: premi aere alieno, Cic.: invidiā et odio populi, Cic. – 2) übtr., a) an etw. streifen, stoßen, etw. berühren, litus, am Ufer hinfahren, sich am Ufer halten, Hor.: insulam premit amnis, umgibt, Ov.: latus, Ov. – b) halten, frena manu, Ov.: premit omnis dextra ferrum, Sil. – c) locum, einen Ort gleichsam drücken, an einem Orte sich oft befinden, forum, Cic.: auch übh. etwas mit seinem Körper drücken, auf etwas sitzen, stehen, liegen, fallen, sich legen od. setzen, torum, liegen auf usw., Ov.: sedilia, Ov.: humum, sich auf die Erde legen, Ov. am. 3, 5, 16; od. auf die Erde fallen, Ov. fast. 4, 844: terga equi, sitzen, reiten auf usw., Ov.: ebur (poet. = kurul. Stuhl), Ov.: axes (poet. = Wagen), Ov.: angustos saltus montium praesidiis, besetzen, sperren, Liv. – d)bedecken, fronde premit crinem, Ov.: canitiem galeā premimus, Verg. – dah. bedecken, verbergen, mons urbis cladem ruinā pressit, Verg.: lumenque obscura luna premit, verbirgt sein Licht, geht unter, Verg.: pr. alqd terrā, vergraben, Hor.: ossa, begraben, Ov. – bildl., α) gleichs. begraben u. dgl., me pressit alta quies, begrub mich, ich lag in tiefem Schlafe gefühllos, Verg. – β) nicht aufkommen lassen, verbergen, verhehlen, dolorem, Curt.: curam sub corde, Verg.: alqd ore verschweigen, Verg.: iram, Tac. – e) drückend etwas machen, bilden, caseum, Verg.: lac, Käse machen, Verg. – f) drücken, drängen, verfolgen, hinter jmd. hersein, jmdm. zusetzen, oppidum obsidione, Caes.: hostes, Caes.: cedentem, Liv. epit.: von Jägern, bestias venatione (al. venabulo), Isid. orig. 10, 282: cervum ad retia, in die Netze jagen, Verg. – bildl., verfolgen, zusetzen mit Worten, Fragen usw., alqm, Cic.: alqm verbo, jmd. beim Worte festhalten, Cic. – od. mit Beschuldigungen, alqm criminicus, Ov.: m. folg. Acc. u. Infin., et cum diu pressisset illum tyranni patrem esse, Sen. contr. 1, 7, 13. – durch Mahnen, premi a procuratoribus, gedrängt werden, Cic. ad Att. 6, 1, 3. – od. durch sonstige Forderung, cum ad exeundum premeretur, sehr angetrieben, in ihn gedrungen wurde, Nep.: argumentum, einen Beweis in einem fort verfolgen (= an einem B. festhalten u. auf ihm fußen), Cic.: propositum, fest bei seinem Vorsatze beharren, Ov.: longius videtur recessisse a proposito oratio mea; at mehercule rem ipsam premit, es greift tief in die Sache selbst ein, Sen.: pr. vocem alcis, das Wort jmds. festhalten u. weiter verfolgen (schweigend bei sich bedenken), Verg. Aen. 7, 119 (versch. premere vocem unten no. II, E). – g) beladen, beschweren, befrachten, ratem merce, Tibull.: carinae pressae, Verg.: pressus multo mero, überwältigt, Prop.: phaleras premere auro, schmücken, auslegen, Stat.

    II) prägn.: A) einbrüden, dentes in vite, Ov.: aliquo leviter presso vestigio (Fußtapfe, Spur), Cic. Verr. 4, 53: so auch (bildl.) alcis vestigia non pressa leviter, sed fixa, Cic. Sest. 13: presso vomere, Verg.: ensem, Lucan. – od. aufdrücken, pollicem, Prop. 3, 10, 14 (versch. von unten no. C, a, α): cubitum, den Ellbogen aufstützen, Hor. – übtr., bezeichnen, rem notā, Ov. – B) ausdrücken, a) = auslöschen, ignem, Verg. georg. 3, 85 ed. Ribb. (angef. bei Sen. ep. 95, 68). – b) = auspressen, pressen, sucos, Lucan. 4, 318: balanum (zu Öl), Hor. carm. 3, 29, 4: bacam olivae, oleum, Hor. sat. 2, 4, 69 u. 2, 8, 46: vina, keltern, Hor. epod. 13, 6 (u. so Liberum, Hor. carm. 4, 12, 14): mella, auslassen, Hor. epod. 2, 15: ubera plena, melken, Ov. fast. 4, 769. – C) herabdrücken, herunterlassen, senken, a) eig.: α) übh.: currum, Ov.: mundus premitur devexus in austros, senkt sich herab, Verg.: aulaeum premitur, rollt herab, Hor. (s. aulaeum): dextra pressa, herabgelassen, Sen. poët. – pr. pollicem, den Daumen einschlagen (um jmdm. beim Spiele Glück zu bringen, wie unser »jmdm. den Daumen halten«), Plin. 28, 25 (versch. von oben no. II, A). – β) setzen, pflanzen, virgulta per agros, Verg.: pressos propaginis arcus, Verg. – γ) durch das Herabdrücken machen, bilden, etwas tief machen, graben, fossam, Plin. ep.: sulcum, Verg.: cavernae in altitudinem pressae, tief ausgegraben, Curt.: alveus in solum pressus, tief in den Boden eingeschnitten, Curt. – δ) zu Boden schlagen, tres famulos, Verg.: paucos, Tac. – b) bildl.: α) durch Worte herabsetzen, verkleinern, alqm, Liv.: famam alcis, Tac. – od. im Herzen, verachten, humana omnia, Cic. – β) übertreffen, facta premant annos, Ov.: vetustas laude saecula nostra premat, Prop.: Latonia Nymphas premit, Stat. – γ) beherrschen, populos dicione, Verg.: ventos imperio, Verg. – D) zusammendrücken, zudrücken, a) übh.: alci fauces, Ov.: oculos, Verg.: os, den Mund schließen, Verg.: collum laqueo, zusammenschnüren, erdrosseln, Hor.: presso ter gutture, in drei Absätzen, Verg.: pressus amplexus, eng vereinigt, Sen. poët.: iungere oscula pressa, küssen, Ov.: Nilus obiectu montium pressus, eingeengt, Sen. nat. qu. 4, 2, 8. – b) kurz halten, anziehen, habenas, Verg. Aen. 1, 63 u. 11, 600: prägn., equos currentes, mit dem Zügel anhalten, Ps. Verg. cul. 283. – c) kurz halten, beschneiden, umbram (das Schatten bietende Laub) falce, Verg. georg. 1, 157: Calenā falce vitem, Hor. carm. 1, 31, 9. – bildl., abkürzen, kurz fassen, quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat, Cic. – E) zurückhalten, niederhalten, -drücken, alqm, Tac.: naves nimio ruentium onere pressae, Tac.: pr. sanguinem, zurückdrängen, hemmen, Tac.: cursum, hemmen, Cic.: vestigia, seine Schritte hemmen, stehen bleiben, Verg. (vgl. no. I, 1, a, α): vocem, die St. dämpfen, Verg.; dah. zus. = schweigen, Verg. (versch. vocem alcis, s. oben no. I, 2, f a. E.): ventus premente nebulā cecĭdit, Liv.: vixdum certā luce et eam ipsam premente caligine, ein dicker Nebel nicht durchließ, Liv. – bildl., niederhalten, unterdrücken = nicht aufkommen lassen usw., rem publicam, Tac.: vulgi sermones, Tac.: gentem legionum castris, Tac.: cohibere et premere sensus suos, seine Empfindungen ganz beherrschen u. unterdrücken, Tac.: pavorem vultu, Tac.: ceteras cupiditates huius unius ingenti cupiditate presserunt, Augustin. de civ. dei 5, 14. p. 211, 30 D.2 Vgl. Nipperd. Tac. ann. 14, 5. – u. so eine Pers. polit. niederhalten, unterdrücken, stürzen, alqm (Ggstz. se extollere), Liv.: inimicum, Curt. Vgl. Fabri u. Weißenb. Liv. 22, 12, 12. Weißenb. Liv. 39, 40, 9.

    lateinisch-deutsches > premo

  • 3 premo

    premo, pressī, pressum, ere, drücken, I) im allg.: 1) eig. u. bildl.: a) eig.: α) übh.: natos ad pectora, Verg.: premere anguem, treten auf usw., Verg.: membra paterna rotis inductis, mit dem Wagen über den Leichnam fahren, Ov.: vestigia alcis, betreten, Tac. (vgl. no. II, E): frena dente, beißen in usw., Ov.: alqd ore, kauen, essen, Ov.: iuvenci pressi iugo, angespannt, Ov. – β) v. der Begattung, beschlafen, schänden, alqam, Suet. u. Val. Flacc. – v. Tieren, bespringen, feminas premunt galli, Mart. – b) bildl.: necessitas eum premebat, Cic.: aerumnae me premunt, Sall.: premi aere alieno, Cic.: invidiā et odio populi, Cic. – 2) übtr., a) an etw. streifen, stoßen, etw. berühren, litus, am Ufer hinfahren, sich am Ufer halten, Hor.: insulam premit amnis, umgibt, Ov.: latus, Ov. – b) halten, frena manu, Ov.: premit omnis dextra ferrum, Sil. – c) locum, einen Ort gleichsam drücken, an einem Orte sich oft befinden, forum, Cic.: auch übh. etwas mit seinem Körper drücken, auf etwas sitzen, stehen, liegen, fallen, sich legen od. setzen, torum, liegen auf usw., Ov.: sedilia, Ov.: humum, sich auf die Erde legen, Ov. am. 3, 5, 16; od. auf die Erde fallen, Ov. fast. 4, 844: terga equi, sitzen, reiten auf usw., Ov.: ebur (poet. = kurul. Stuhl), Ov.: axes (poet. = Wagen), Ov.: angustos saltus montium praesidiis, besetzen, sperren, Liv. – d)
    ————
    bedecken, fronde premit crinem, Ov.: canitiem galeā premimus, Verg. – dah. bedecken, verbergen, mons urbis cladem ruinā pressit, Verg.: lumenque obscura luna premit, verbirgt sein Licht, geht unter, Verg.: pr. alqd terrā, vergraben, Hor.: ossa, begraben, Ov. – bildl., α) gleichs. begraben u. dgl., me pressit alta quies, begrub mich, ich lag in tiefem Schlafe gefühllos, Verg. – β) nicht aufkommen lassen, verbergen, verhehlen, dolorem, Curt.: curam sub corde, Verg.: alqd ore verschweigen, Verg.: iram, Tac. – e) drückend etwas machen, bilden, caseum, Verg.: lac, Käse machen, Verg. – f) drücken, drängen, verfolgen, hinter jmd. hersein, jmdm. zusetzen, oppidum obsidione, Caes.: hostes, Caes.: cedentem, Liv. epit.: von Jägern, bestias venatione (al. venabulo), Isid. orig. 10, 282: cervum ad retia, in die Netze jagen, Verg. – bildl., verfolgen, zusetzen mit Worten, Fragen usw., alqm, Cic.: alqm verbo, jmd. beim Worte festhalten, Cic. – od. mit Beschuldigungen, alqm criminicus, Ov.: m. folg. Acc. u. Infin., et cum diu pressisset illum tyranni patrem esse, Sen. contr. 1, 7, 13. – durch Mahnen, premi a procuratoribus, gedrängt werden, Cic. ad Att. 6, 1, 3. – od. durch sonstige Forderung, cum ad exeundum premeretur, sehr angetrieben, in ihn gedrungen wurde, Nep.: argumentum, einen Beweis in einem fort verfolgen (= an einem B. festhalten u. auf ihm fußen), Cic.: proposi-
    ————
    tum, fest bei seinem Vorsatze beharren, Ov.: longius videtur recessisse a proposito oratio mea; at mehercule rem ipsam premit, es greift tief in die Sache selbst ein, Sen.: pr. vocem alcis, das Wort jmds. festhalten u. weiter verfolgen (schweigend bei sich bedenken), Verg. Aen. 7, 119 (versch. premere vocem unten no. II, E). – g) beladen, beschweren, befrachten, ratem merce, Tibull.: carinae pressae, Verg.: pressus multo mero, überwältigt, Prop.: phaleras premere auro, schmücken, auslegen, Stat.
    II) prägn.: A) einbrüden, dentes in vite, Ov.: aliquo leviter presso vestigio (Fußtapfe, Spur), Cic. Verr. 4, 53: so auch (bildl.) alcis vestigia non pressa leviter, sed fixa, Cic. Sest. 13: presso vomere, Verg.: ensem, Lucan. – od. aufdrücken, pollicem, Prop. 3, 10, 14 (versch. von unten no. C, a, α): cubitum, den Ellbogen aufstützen, Hor. – übtr., bezeichnen, rem notā, Ov. – B) ausdrücken, a) = auslöschen, ignem, Verg. georg. 3, 85 ed. Ribb. (angef. bei Sen. ep. 95, 68). – b) = auspressen, pressen, sucos, Lucan. 4, 318: balanum (zu Öl), Hor. carm. 3, 29, 4: bacam olivae, oleum, Hor. sat. 2, 4, 69 u. 2, 8, 46: vina, keltern, Hor. epod. 13, 6 (u. so Liberum, Hor. carm. 4, 12, 14): mella, auslassen, Hor. epod. 2, 15: ubera plena, melken, Ov. fast. 4, 769. – C) herabdrücken, herunterlassen, senken, a) eig.: α) übh.: currum, Ov.: mundus premitur devexus in austros, senkt sich
    ————
    herab, Verg.: aulaeum premitur, rollt herab, Hor. (s. aulaeum): dextra pressa, herabgelassen, Sen. poët. – pr. pollicem, den Daumen einschlagen (um jmdm. beim Spiele Glück zu bringen, wie unser »jmdm. den Daumen halten«), Plin. 28, 25 (versch. von oben no. II, A). – β) setzen, pflanzen, virgulta per agros, Verg.: pressos propaginis arcus, Verg. – γ) durch das Herabdrücken machen, bilden, etwas tief machen, graben, fossam, Plin. ep.: sulcum, Verg.: cavernae in altitudinem pressae, tief ausgegraben, Curt.: alveus in solum pressus, tief in den Boden eingeschnitten, Curt. – δ) zu Boden schlagen, tres famulos, Verg.: paucos, Tac. – b) bildl.: α) durch Worte herabsetzen, verkleinern, alqm, Liv.: famam alcis, Tac. – od. im Herzen, verachten, humana omnia, Cic. – β) übertreffen, facta premant annos, Ov.: vetustas laude saecula nostra premat, Prop.: Latonia Nymphas premit, Stat. – γ) beherrschen, populos dicione, Verg.: ventos imperio, Verg. – D) zusammendrücken, zudrücken, a) übh.: alci fauces, Ov.: oculos, Verg.: os, den Mund schließen, Verg.: collum laqueo, zusammenschnüren, erdrosseln, Hor.: presso ter gutture, in drei Absätzen, Verg.: pressus amplexus, eng vereinigt, Sen. poët.: iungere oscula pressa, küssen, Ov.: Nilus obiectu montium pressus, eingeengt, Sen. nat. qu. 4, 2, 8. – b) kurz halten, anziehen, habenas, Verg. Aen. 1, 63 u. 11, 600: prägn., equos currentes,
    ————
    mit dem Zügel anhalten, Ps. Verg. cul. 283. – c) kurz halten, beschneiden, umbram (das Schatten bietende Laub) falce, Verg. georg. 1, 157: Calenā falce vitem, Hor. carm. 1, 31, 9. – bildl., abkürzen, kurz fassen, quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat, Cic. – E) zurückhalten, niederhalten, -drücken, alqm, Tac.: naves nimio ruentium onere pressae, Tac.: pr. sanguinem, zurückdrängen, hemmen, Tac.: cursum, hemmen, Cic.: vestigia, seine Schritte hemmen, stehen bleiben, Verg. (vgl. no. I, 1, a, α): vocem, die St. dämpfen, Verg.; dah. zus. = schweigen, Verg. (versch. vocem alcis, s. oben no. I, 2, f a. E.): ventus premente nebulā cecĭdit, Liv.: vixdum certā luce et eam ipsam premente caligine, ein dicker Nebel nicht durchließ, Liv. – bildl., niederhalten, unterdrücken = nicht aufkommen lassen usw., rem publicam, Tac.: vulgi sermones, Tac.: gentem legionum castris, Tac.: cohibere et premere sensus suos, seine Empfindungen ganz beherrschen u. unterdrücken, Tac.: pavorem vultu, Tac.: ceteras cupiditates huius unius ingenti cupiditate presserunt, Augustin. de civ. dei 5, 14. p. 211, 30 D.2 Vgl. Nipperd. Tac. ann. 14, 5. – u. so eine Pers. polit. niederhalten, unterdrücken, stürzen, alqm (Ggstz. se extollere), Liv.: inimicum, Curt. Vgl. Fabri u. Weißenb. Liv. 22, 12, 12. Weißenb. Liv. 39, 40, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > premo

  • 4 rectum

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > rectum

  • 5 regens

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > regens

  • 6 rego

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > rego

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»